ΠΕΡΙΓΕΝΝΗΤΙΚΗ (ΕΠΙΛΟΧΕΙΟΣ) ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ

Η γέννηση ενός μωρού συνήθως είναι μια περίοδος που συνοδεύεται από ποικιλία ανάμικτων συναισθημάτων, από τον ενθουσιασμό και τη χαρά μέχρι τον φόβο, την ανησυχία και το άγχος. Σε κάποιες περιπτώσεις όμως μπορεί να εμφανιστεί κατάθλιψη, η επιλόχειος κατάθλιψη. Το να έχει μια νέα μητέρα μετά τον τοκετό συναισθήματα θλίψης, στεναχώρια, εύκολα κλάματα, δυσκολία στον ύπνο, άγχος, είναι φυσιολογικό. Είναι μια περίοδος αλλαγών, ακόμα και αν είναι ευχάριστες, που χρειάζεται ένα διάστημα προσαρμογής. Η περίοδος αυτή συνήθως εμφανίζεται δυο-τρεις μέρες μετά τον τοκετό και διαρκεί περίπου δύο εβδομάδες.

Μπορεί να ξεκινήσει από λίγες μέρες μετά τον τοκετό μέχρι και έξι μήνες μετά. Επειδή τα συμπτώματα μπορεί να ξεκινούν κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης, χρησιμοποιούμε τον όρο περιγεννητική κατάθλιψη. Περίπου μία στις εφτά μητέρες θα εμφανίσει περιγεννητική – επιλόχειο κατάθλιψη.

Συμπτώματα

• Καταθλιπτική διάθεση, αισθήματα αναξιότητας, ντροπής, ενοχής ή και ανεπάρκειας
• Υπερβολικό κλάμα
• Δυσκολία της νέας μητέρας να αναπτύξει “δέσιμο” με το μωρό της
• Απόσυρση από την οικογένεια και τους φίλους
• Απώλεια της όρεξης ή υπερβολική όρεξη
• Αϋπνία ή πολλές ώρες ύπνου την ημέρα
• Πολύ μεγάλη κόπωση και απώλεια ενέργειας
• Μειωμένο ενδιαφέρον και ευχαρίστηση για δραστηριότητες στο παρελθόν τις απολάμβανε πολύ
• Έντονη ευερεθιστότητα και εξάρσεις θυμού
• Ανησυχία και φόβοι ότι “δεν είναι καλή μητέρα”
• Μειωμένη ικανότητα να σκεφτεί καθαρά, αδυναμία συγκέντρωσης ή και διστακτικότητα στην λήψη αποφάσεων
• Σοβαρές κρίσεις άγχους και πανικού
• Σκέψεις αυτοτραυματισμού ή τραυματισμού του μωρού
• Επαναλαμβανόμενες σκέψεις θανάτου ή αυτοκτονίας

Τα συμπτώματα μπορεί να ποικίλουν σε αριθμό και βαρύτητα, όμως μία γυναίκα με κατάθλιψη έχει αρκετά από αυτά τα οποία παρεμβαίνουν στην ικανότητά της να φροντίσει το μωρό και τον εαυτό της. Μία νέα μητέρα που βιώνει αρκετά από τα παραπάνω καλό θα είναι να μιλήσει αρχικά με τον γυναικολόγο της για διερεύνηση της σωματικής διάστασης (θερεοειδοπάθεια, έλλειψη σιδήρου ή βιταμινών) και μετά να έρθει σε επαφή με ψυχίατρο. Αν υπάρχει αυτοκτονικότητα ή επιθυμία τραυματισμού του μωρού χρειάζεται άμεση ψυχιατρική εκτίμηση.

Η θεραπεία εκλογής σε περιπτώσεις ήπιας κατάθλιψης είναι η ψυχοθεραπεία, ενώ στις μέτριας ή σοβαρής βαρύτητας είναι συνδυασμός ψυχοθεραπείας και φαρμακευτικής αγωγής. Σε όλες τις περιπτώσεις βοηθάει η αλλαγή σε κάποιες καθημερινές συνήθειες και η ενδυνάμωση του υποστηρικτικού πλαισίου. Είναι πολύ σημαντικό η γυναίκα να έχει υποστήριξη, να νιώθει πως δεν είναι μόνη σε όλο αυτό και πως υπάρχουν άνθρωποι πρόθυμοι να την ακούσουν και να την καταλάβουν.
Με την κατάλληλη θεραπεία η επιλόχειος κατάθλιψη μπορεί να υποχωρήσει και η μητέρα, όπως και όλη η οικογένεια να ανακουφιστεί από τα συμπτώματα. Η χωρίς θεραπεία περιγεννητική κατάθλιψη της μητέρας (με έναρξη είτε πριν ή μετά τον τοκετό) δεν αποτελεί πρόβλημα μόνο για την υγεία και την ποιότητα ζωής της μητέρας, αλλά μπορεί να επηρεάσει την ευημερία του βρέφους το οποίο μπορεί να γεννηθεί πρόωρα, με χαμηλό βάρος γέννησης. Μπορεί να προκαλέσει προβλήματα πρόσδεσης με το μωρό και να προκαλεί προβλήματα ύπνου και σίτισης για το βρέφος. Μακροπρόθεσμα, τα παιδιά μητέρων με κατάθλιψη στην περιγεννητική περίοδο διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο για γνωστικά, συναισθηματικά, αναπτυξιακά και λεκτικά ελλείμματα και για επηρεασμένες κοινωνικές δεξιότητες.

Περίπου 1-2 στις χίλιες γυναίκες θα εμφανίσουν μία πιο σπάνια κατάσταση, συνήθως μέσα στην πρώτη εβδομάδα μετά τον τοκετό, την επιλόχειο ψύχωση με ψευδαισθήσεις, πιθανό παραλήρημα, έντονη αυπνία και έντονη επιθυμία για τραυματισμό του βρέφους ή της ίδιας. Είναι επείγουσα κατάσταση και χρήζει άμεσης ψυχιατρικής αντιμετώπισης.