Διαταραχές Ύπνου - Εύα Καλαντζή Ψυχίατρος Αθήνα
Διαταραχές Ύπνου - Εύα Καλαντζή Ψυχίατρος Αθήνα

Ο ΥΠΝΟΣ ΣΤΗ ΖΩΗ ΜΑΣ

Ο ύπνος είναι μια σημαντική φυσιολογική διαδικασία αναζωογόνησης του οργανισμού, απαραίτητη για την σωματική και διανοητική υγεία του ανθρώπου. Βελτιώνει τη μάθηση, την αντίληψη, την ικανότητα επίλυσης προβλημάτων και τη δημιουργικότητα. Όταν μιλάμε για διαταραχές στον ύπνο μπορεί να αναφερόμαστε είτε στην ποιότητα ή στην ποσότητα ή στο ωράριο.

Υπάρχουν δύο τύποι ύπνου, οι οποίοι επαναλαμβάνονται κατά την διάρκεια της νύχτας, ο ύπνος REM και ο non-REM (βαθύς ύπνος συνήθως με όνειρα). Συνήθως υπάρχουν τρεις ως πέντε εναλλαγές τους (κύκλοι) κατά τη διάρκεια του βραδινού ύπνου.

Το πότε κοιμάται κάποιος είναι σημαντικό. Ο οργανισμός «δουλεύει» συνήθως με 24ωρο κιρκαδιανό ρυθμό, οπότε οι ώρες του ύπνου είναι καθορισμένες. Άτομα που δουλεύουν νυχτερινή βάρδια ή κάνουν υπερατλαντικά ταξίδια μπορεί να έχουν διαταραχή στον ύπνο.

Το πόσο ύπνο χρειάζεται κάποιος έχει σχέση με την ηλικία και διαφέρει από άτομο σε άτομο. Οι περισσότεροι ενήλικες χρειάζονται 7-9 ώρες ύπνου κάθε νύχτα.

Υπάρχουν περίπου 80 διαταραχές ύπνου τις οποίες μπορούμε να τις χωρίσουμε, ανάλογα με τη φύση τους, σε 4 βασικές κατηγορίες:

  • Δυσκολία στην έλευση και τη διατήρηση του ύπνου
  • Δυσκολία στο να παραμείνει το άτομο ξύπνιο
  • Δυσκολία να ακολουθήσει ένα κανονικό πρόγραμμα ύπνου
  • Προβληματικές συμπεριφορές κατά τη διάρκεια του ύπνου

Κοινά προβλήματα ύπνου είναι  η αϋπνία και η υπνική άπνοια.

ΑΫΠΝΙΑ

Η αϋπνία είναι η συχνότερη από τις διαταραχές ύπνου, η οποία συμβαίνει περιστασιακά στο 35% του πληθυσμού και χρόνια στο 15% των ενηλίκων. Τα επεισόδια αϋπνίας μπορεί να είναι προσωρινά, βραχυπρόθεσμα (2-3 εβδομάδες) ή χρόνια. Οι έρευνες δείχνουν ότι οι γυναίκες παρουσιάζουν πιο συχνά αϋπνία από τους άνδρες και η συχνότητα αυξάνεται με την ηλικία. Ξεκινάει συνήθως στην ενηλικίωση ή στη μέση ηλικία, αν και αξίζει να σημειωθεί ότι μερικές έρευνες δείχνουν ότι κακές συμπεριφορές ύπνου παρουσιάζονται ήδη από την παιδική ηλικία. Σίγουρα η αϋπνία είναι ένα σημαντικό και ιδιαίτερα εκτεταμένο πρόβλημα.

Ψυχολογικοί παράγοντες

Στρεσογόννες καταστάσεις, όπως μια εξέταση, δυσκολίες στις σχέσεις συχνά προκαλούν διαταραχές ύπνου. Η σύνδεση του υπνοδωματίου και της ρουτίνας που ακολουθεί κάποιος πριν πάει για ύπνο με τον στρεσογόννου παράγοντα προκαλεί την παραμονή της δυσκολίας στον ύπνο, κάποιες φορές και αφού εκλείψει ο παράγοντας. Έτσι δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος.
Ακόμα και σκέψεις οι οποίες δεν αφορούν τον ύπνο, όπως μελλοντικά σχέδια,  ή η αναπόληση των γεγονότων της ημέρας που πέρασε είναι παράγοντες οι οποίοι μπορούν να παίξουν σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη της αϋπνίας.

Ψυχικές νόσοι

Η αϋπνία συχνά σχετίζεται με κάποια άλλη διαταραχή. Το 30-50% των ασθενών με διαταραχή ύπνου εμφανίζει πρωτοπαθή ψυχιατρική διαταραχή.Τα ταξινομικά εγχειρίδια DSM και ICD περιλαμβάνουν τη διαταραχή ύπνου στα διαγνωστικά κριτήρια αρκετών ψυχιατρικών διαταραχών Στο 1/3 ασθενών με ΜΚΕ και διπολική διαταραχή η αϋπνία είναι το πρώτο σύμπτωμα και οι αγχώδεις διαταραχές είναι το πιο συχνό ψυχιατρικό αίτιο που συνδέεται με διαταραχή ύπνου. Επίσης είναι συχνό σύμπτωμα στη σχιζοφρένεια.

Χρήση ουσιών

Η χρήση ψυχοδραστικών ουσιών αλκοόλ, καφεΐνης, νικοτίνης, κάνναβης, επιδρά σημαντικά στον ύπνο, επηρεάζοντας την ποσότητα και ποιότητα του.

Κακές συνθήκες ύπνου

Ο όρος αυτός αναφέρεται στις καθημερινές δραστηριότητες και συνθήκες που δεν βοηθούν την διατήρηση ενός καλού επιπέδου στον ύπνο. Παραδείγματα αποτελούν οι μικρής διάρκειας ύπνοι κατά τη διάρκεια της ημέρας, οι υπερβολικές ώρες στο κρεβάτι, ακανόνιστο ωράριο ύπνου, χρήση ουσιών,  σωματική άσκηση πριν τον ύπνο, ένα κακό περιβάλλον ύπνου (π.χ. κακό κρεβάτι, άβολο μαξιλάρι, κακές συνθήκες φωτισμού κτλ).

Ηλικία

Στους μεγαλύτερους ενήλικες παρουσιάζονται πιο συχνά προβλήματα με τον ύπνο, παρά στις μικρότερες ηλικίες (οι ηλικωμένοι καταναλώνουν πολλά υπνωτικά, 4 φορές περισσότερα από τους μεσήλικες).

Ο ύπνος βοηθά στην καλή εγκεφαλική λειτουργία. Όταν δεν είναι ικανοποιητικός είτε σε ποσότητα είτε σε ποιότητα υπάρχουν επιπτώσεις. Οι πιο προφανείς είναι η κόπωση και μειωμένη ενέργεια, η ευερεθιστότητα και τα προβλήματα συγκέντρωσης. Η ικανότητα του ατόμου να λαμβάνει αποφάσεις και η διάθεση του, μπορεί επίσης να επηρεαστούν. Τα προβλήματα ύπνου συχνά συνυπάρχουν με συμπτώματα κατάθλιψης ή άγχους. Τα προβλήματα ύπνου μπορεί να επιδεινώσουν την κατάθλιψη ή το άγχος και η κατάθλιψη ή το άγχος μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα ύπνου.

Η έλλειψη ύπνου ή ο υπερβολικός ύπνος συνδέονται με πολλά χρόνια προβλήματα υγείας, όπως οι καρδιοπάθειες και ο διαβήτης. Οι διαταραχές του ύπνου μπορεί επίσης να είναι ένα προειδοποιητικό σημάδι για άλλα σωματικά ή νευρολογικά προβλήματα, όπως η συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια, η οστεοαρθρίτιδα και η νόσος του Πάρκινσον

Η αντιμετώπιση εξαρτάται από την αιτία της αϋπνίας. Μετά την λήψη του ιστορικού γίνοται ο απαραίτητος εργαστηριακός έλεγχος, όπου απαιτείται. Αν υπάρχει υποκείμενο νόσημα (πχ σωματική νόσος) αντιμετωπίζεται κατάλληλα. Δίνονται επίσης οδηγίες για την υγιεινή του ύπνου (καλές συνθήκες). Επί ενδείξεων μπορεί να χορηγηθεί φαρμακευτική αγωγή (όπως βενζοδιαζεπίνες, μελατονίνη ή αντικαταθλιπτικά) πάντα με ψυχιατρική παρακολούθηση.

ΥΓΙΕΙΝΗ ΤΟΥ ΥΠΝΟΥ

1. Πηγαίνετε στο κρεβάτι μόνο αν νυστάζετε. Εάν δε νυστάζετε, κάντε κάτι διαφορετικό. Διαβάστε ένα βιβλίο, ακούστε απαλή μουσική, ξεφυλλίστε ένα περιοδικό.
2. Εάν δεν αποκοιμηθείτε έπειτα από 20 λεπτά, σηκωθείτε από το κρεβάτι.
Βρείτε και κάντε κάτι άλλο το οποίο θα σας χαλαρώσει, κατά προτίμηση σε ένα άλλο δωμάτιο αν αυτό είναι δυνατόν. Το υπνοδωμάτιό σας, πρέπει να είναι το μέρος όπου πηγαίνετε για ύπνο. Επιστρέψτε στο κρεβάτι όταν και μόνο όταν νυστάξετε.
3. Αποκτήστε συνήθειες που σας βοηθούν να χαλαρώσετε το  βράδυ πριν πάτε για ύπνο, όπως ένα ζεστό μπάνιο, ένα ελαφρύ γεύμα ή λίγα λεπτά διάβασμα ενός βιβλίου.
4. Διατηρήστε μια σταθερή ώρα αφύπνισης κάθε πρωί, προσπαθήστε να το κάνετε ακόμα και τα Σαββατοκύριακα και στις διακοπές.
5. Προσπαθείτε να κοιμάστε επαρκώς το βράδυ σε τακτική βάση.
6. Αποφεύγετε να κοιμάστε κατά τη διάρκεια της ημέρας αν μπορείτε. Εάν πρέπει οπωσδήποτε να πάρετε ένα μεσημεριανό υπνάκο, φροντίστε να είναι νωρίτερα από τις 3 μ.μ και να διαρκεί το πολύ μία ώρα.
7. Δημιουργείστε και κρατήστε ένα σταθερό πρόγραμμα για τις καθημερινές σας δραστηριότητες, γεύματα, φαρμακευτική αγωγή και άλλα, καθώς αυτό βοηθάει το βιολογικό σας ρολόι.
8. Χρησιμοποιείτε το κρεβάτι μόνο για ύπνο και sex!
9. Mην πίνετε καφέ από το μεσημέρι και μετά. Περίπου τέσσερις ώρες μετά την κατανάλωση υπάρχει ακόμα η μισή ποσότητα καφεΐνης στον οργανισμό.
10. Αποφύγετε οποιοδήποτε αλκοολούχο ποτό τις τελευταίες ώρες πριν από την ώρα της νυχτερινής κατάκλισης. Το αλκοόλ όμως παρόλο που μπορεί να σας βοηθήσει να αποκοιμηθείτε πιο γρήγορα, είναι πολύ πιθανόν να σας οδηγήσει σε συχνές αφυπνίσεις.
11. Μην καπνίζετε πριν πάτε για ύπνο, η νικοτίνη είναι διεγερτική ουσία και για το λόγο αυτό μπορεί να επηρεάσει τον ύπνο σας.
12. Αποφεύγετε να πηγαίνετε στο κρεβάτι νηστικοί αλλά επίσης αποφεύγετε και την κατανάλωση μεγάλων γευμάτων.
13. Αποφύγετε την πολύ κουραστική άσκηση πριν πάτε για ύπνο. Είναι καλό να ασκείστε σε καθημερινή βάση, αλλά η καλύτερη ώρα για όσους εργάζονται το πρωί, είναι νωρίς το απόγευμα.
14. Αποφύγετε τα υπνωτικά χάπια, ή χρησιμοποιείστε τα με προσοχή. Οι περισσότεροι γιατροί δεν συνταγογραφούν υπνωτικά χάπια για περίοδο μεγαλύτερη των τριών εβδομάδων. Μην καταναλώνετε αλκοόλ όταν λαμβάνετε υπνωτικά χάπια.
15. Φροντίστε το δωμάτιό σας να είναι ήσυχο, σκοτεινό και δροσερό.

Για περισσότερες πληροφορίες, αξιολόγηση και αντιμετώπιση, επικοινωνήστε μαζί μας.

error: Content is protected !!

Συνεχίζοντας να χρησιμοποιείτε την ιστοσελίδα, συμφωνείτε με τη χρήση των cookies. Περισσότερες πληροφορίες.

Οι ρυθμίσεις των cookies σε αυτή την ιστοσελίδα έχουν οριστεί σε "αποδοχή cookies" για να σας δώσουμε την καλύτερη δυνατή εμπειρία περιήγησης. Εάν συνεχίσετε να χρησιμοποιείτε αυτή την ιστοσελίδα χωρίς να αλλάξετε τις ρυθμίσεις των cookies σας ή κάνετε κλικ στο κουμπί "Κλείσιμο" παρακάτω τότε συναινείτε σε αυτό.

Κλείσιμο