ΑΓΧΩΔΕΙΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ

Αγχώδεις Διαταραχές - Εύα Καλαντζή Ψυχίατρος Αθήνα

ΑΓΧΟΣ - ΦΟΒΟΣ

Το άγχος είναι μια φυσιολογική αντίδραση στο στρες χρήσιμη σε πολλές περιπτώσεις. Μπορεί να μας προειδοποιήσει για κινδύνους και να μας βοηθήσει να προετοιμαστούμε ή να δώσουμε προσοχή.

Το άγχος σαν συναίσθημα αναφέρεται στην προσμονή ενός μελλοντικού γεγονότος και σχετίζεται περισσότερο με τη μυϊκή ένταση και αποφυγή.

Ο φόβος είναι μια συναισθηματική αντίδραση σε μια άμεση απειλή και συνδέεται περισσότερο με μια αντίδραση μάχης ή φυγής (fight or flight). Το άτομο είτε μένει για να «πολεμήσει» ή φεύγει για να ξεφύγει από τον κίνδυνο.

Γενικά

Οι αγχώδεις διαταραχές διαφέρουν από τα συνηθισμένα συναισθήματα νευρικότητας ή αγωνίας και συνεπάγονται υπερβολικό φόβο ή άγχος. Είναι οι πιο συχνές ψυχικές διαταραχές και επηρεάζουν σχεδόν το 30% των ενηλίκων σε κάποια στιγμή της ζωής τους. Είναι όμως θεραπεύσιμες. Υπάρχουν πολλές διαθέσιμες αποτελεσματικές θεραπείες που βοηθούν τους περισσότερους ανθρώπους να συνεχίσουν κανονικά τη ζωή τους.

Οι αγχώδεις διαταραχές μπορεί να οδηγήσουν τα άτομα σε αποφυγές καταστάσεων οι οποίες προκαλούν ή επιδεινώνουν τα συμπτώματά τους. Μπορεί να επηρεαστεί η απόδοση στην εργασία, το σχολείο και τις προσωπικές σχέσεις.

Διάγνωση

Γενικά, για να διαγνωστεί η αγχώδης διαταραχή, ο φόβος ή το άγχος πρέπει:

Να προκαλούν αντίδραση δυσανάλογη με την κατάσταση στην οποία βρίσκεται το άτομο ή με την ηλικία του
Να περιορίζει την ικανότητά του να λειτουργεί στην καθημερινότητά

Υπάρχουν διάφοροι τύποι αγχωδών διαταραχών, όπως η γενικευμένη αγχώδης διαταραχή, η διαταραχή πανικού, οι συγκεκριμένες φοβίες, η αγοραφοβία, η διαταραχή κοινωνικού άγχους και το άγχος αποχωρισμού. Μια ιδιαίτερη αγχώδης διαταραχή που περιγράφεται ξεχωριστά είναι η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή.

ΓΕΝΙΚΕΥΜΕΝΗ ΑΓΧΩΔΗΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ

Η γενικευμένη αγχώδης διαταραχή προϋποθέτει επίμονη και υπερβολική ανησυχία που παρεμβαίνει στις καθημερινές δραστηριότητες. Αυτή η συνεχιζόμενη ανησυχία και ένταση συνήθως συνοδεύεται από σωματικά συμπτώματα, όπως ανησυχία, ευερεθιστότητα ή εύκολη κόπωση, δυσκολία συγκέντρωσης, μυϊκή ένταση και προβλήματα ύπνου. Συχνά οι ανησυχίες επικεντρώνονται σε καθημερινά πράγματα όπως είναι οι εργασιακές ευθύνες, η οικογενειακή υγεία ή σε δευτερεύοντα όπως κάποιες επισκευές ή ραντεβού.

ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΠΑΝΙΚΟΥ

Το βασικό σύμπτωμα της διαταραχής πανικού είναι οι επαναλαμβανόμενες κρίσεις πανικού. Συνήθως είναι συνδυασμός συμπτωμάτων που οδηγούν σε σωματική και ψυχολογική δυσφορία.

Κατά τη διάρκεια μιας κρίσης μπορεί να υπάρχει:

Αίσθημα παλμών, έντονο χτύπημα της καρδιάς ή γρήγορος καρδιακός ρυθμός
Ιδρώτας
Τρεμούλα
Αίσθημα δύσπνοιας ή ασφυξίας
Πόνος στο στήθος
Αίσθημα ζάλης ή λιποθυμίας
Αίσθημα πνιγμού
Μούδιασμα ή μυρμήγκιασμα
Ρίγος ή έξαψη
Ναυτία ή κοιλιακοί πόνοι
Αίσθημα αποσύνδεσης
Φόβος απώλειας ελέγχου ή τρέλας
Φόβος θανάτου

Επειδή τα συμπτώματα είναι τόσο σοβαρά πολλοί άνθρωποι που βιώνουν κρίση πανικού μπορεί να πιστεύουν ότι έχουν καρδιακή προσβολή ή άλλη απειλητική για τη ζωή ασθένεια και πηγαίνουν στο εφημερεύον νοσοκομείο.
Οι κρίσεις πανικού μπορεί να είναι αναμενόμενες, για παράδειγμα απάντηση σε μία φοβική κατάσταση ή να εμφανίζονται χωρίς κάποιο εμφανές ερέθισμα. Η μέση ηλικία για την εμφάνιση διαταραχής πανικού είναι τα 22-23 χρόνια. Οι κρίσεις πανικού μπορεί να εμφανιστούν σε συνδυασμό με άλλες ψυχικές διαταραχές όπως η κατάθλιψη ή μετατραυματική διαταραχή στρες.

ΦΟΒΙΕΣ

Μια συγκεκριμένη φοβία είναι ένας υπερβολικός και επίμονος φόβος για ένα συγκεκριμένο αντικείμενο, κατάσταση ή δραστηριότητα που γενικά δεν είναι επιβλαβής. Τα άτομα γνωρίζουν ότι ο φόβος τους είναι υπερβολικός, αλλά δεν μπορούν να το ξεπεράσουν. Αυτοί οι φόβοι προκαλούν τόσο μεγάλη αναστάτωση κάποιοι φτάνουν στα άκρα για να αποφύγουν την κατάσταση. Παραδείγματα είναι ο φόβος της πτήσης ή ο φόβος των αραχνών.

ΑΓΟΡΑΦΟΒΙΑ

Αγοραφοβία είναι ο φόβος εμπλοκής σε καταστάσεις από τις οποίες η διαφυγή μπορεί να είναι δύσκολη ή ντροπιαστική ή να μην είναι διαθέσιμη βοήθεια σε περίπτωση συμπτωμάτων πανικού. Ο φόβος είναι δυσανάλογος με την πραγματική κατάσταση. Τα συμπτώματα διαρκούν έξι ή περισσότερους μήνες και προκαλούν προβλήματα στην καθημερινότητα.

Ένα άτομο με αγοραφοβία βιώνει αυτόν τον φόβο σε δύο ή περισσότερες από τις ακόλουθες περιπτώσεις:

Χρησιμοποιώντας τα μέσα μαζικής μεταφοράς
Βρισκόμενο σε ανοιχτούς χώρους
Βρισκόμενο σε κλειστούς χώρους
Περιμένοντας σε ουρά ή μέσα στο πλήθος
Βρισκόμενο μόνο έξω από το σπίτι

Για τη διάγνωση απαιτείται ο φόβος να είναι έντονος ή να παρεμποδίζει σημαντικά τις καθημερινές συνήθεις δραστηριότητες. Αυτό οδηγεί το άτομο στο να αποφεύγει ενεργά την κατάσταση, να χρειάζεται συνοδό ή να υπομένει τον έντονο φόβο και το άγχος. Η χωρίς θεραπευτική αντιμετώπιση αγοραφοβία μπορεί να γίνει τόσο σοβαρή που το άτομο να αδυνατεί να βγει από το σπίτι.

ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥ ΑΓΧΟΥΣ

Το άτομο με διαταραχή κοινωνικού άγχους (κοινωνική φοβία) εμφανίζει σημαντικό άγχος και δυσφορία σε κοινωνικές καταστάσεις που μπορεί να ντροπιαστεί, να απορριφθεί ή να υποτιμηθεί. Προσπαθεί να αποφύγει την κατάσταση ή να την υπομείνει με μεγάλη ανησυχία. Συνηθισμένα παραδείγματα είναι ο ακραίος φόβος δημόσιας ομιλίας, συνάντησης νέων ανθρώπων ή κατανάλωσης φαγητού ή ποτού δημοσίως.
Ο φόβος ή το άγχος προκαλεί προβλήματα λειτουργικότητας στην καθημερινότητα και έχουν διάρκεια τουλάχιστον έξι μηνών.

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ

Δυστυχώς πολλά άτομα δεν αναζητούν βοήθεια για τις αγχώδεις διαταραχές. Δεν γνωρίζουν πως είναι μία ψυχική ασθένεια για την οποία υπάρχουν θεραπείες. Το πρώτο βήμα για την αντιμετώπιση είναι να γίνει ένας έλεγχος για να αποκλειστούν ασθένειες οι οποίες έχουν συμπτώματα παρόμοια με του άγχους.

Στη συνέχεια, αν διαγνωστεί αγχώδης διαταραχή, ο ψυχίατρος θα προτείνει την κατάλληλη κάθε φορά αντιμετώπιση. Αν και υπάρχει ποικιλία συμπτωμάτων και η αντιμετώπιση είναι εξατομικευμένη, συνήθως οι αγχώδεις διαταραχές αντιμετωπίζονται αποτελεσματικά με φαρμακοθεραπεία, ψυχοθεραπεία ή συνδυασμό. Τα συνήθη φάρμακα είναι τα ηρεμιστικά για σύντομο χρονικό διάστημα και τα αντικαταθλιπτικά. Εναλλακτικά μπορεί να χρησιμοποιηθούν b-blockers σε μικρή δοσολογία για να αντιμετωπιστεί το σύμπτωμα.

Θέση στη θεραπεία έχουν και οι τεχνικές χαλάρωσης, για την μείωση των επιπέδων του άγχους.

Για περισσότερες πληροφορίες, αξιολόγηση και αντιμετώπιση, επικοινωνήστε μαζί μας.